In oktober, tijdens Wereld Reumadag, op het congres georganiseerd door Reuma Nederland was schrijfster Hannah Bervoets ook aanwezig. Zij gaf een lezing over haar boek ‘Welkom in het rijk der zieken’. Zie ook mijn blog over die dag. Na afloop van het congres heb ik het boek aangeschaft, want mijn nieuwsgierigheid was gewekt.
Inmiddels heb ik het boek gelezen en wil ik graag met je delen wat ik ervan vond. Overigens gaat haar boek niet over iemand met reuma. De hoofdpersoon in het boek is besmet met Q-koorts. De gelijkenis met reuma is er in die zin dat je te maken krijgt met een diagnose waar je niet meer vanaf komt, last hebt van vermoeidheid en pijn, je omgeving ermee moet leren omgaan, net als jijzelf.

Aan de schrijfstijl van Bervoets moet ik een beetje wennen. Ik heb eerder een boek van haar gelezen en toen had ik hetzelfde. Ze voegt een 2e verhaal toe aan het hoofdverhaal en de hoofdstukken daarvan komen tussendoor (herkenbaar aan schuingedrukt lettertype). Dat verhaal lijkt een soort onderbewuste van het verhaal van de hoofdpersoon. Het klinkt wat vaag, maar ik had moeite het te plaatsen, zeker in het begin van het boek. In deze recensie beperk ik me dan ook tot het hoofdverhaal.

In zijn algemeenheid vind ik de toon van het boek wat deprimerend. Ik krijg meermalen het gevoel om de hoofdpersoon een schop onder zijn kont te geven. Maar misschien zegt dat ook iets over mij 🙂 Ik ben niet iemand die bij de pakken neer gaat zitten en dat gevoel krijg ik wel regelmatig bij Clay, de hoofdpersoon. De tweede persoon, Marla, is heel anders. In plaats van passief haar ziekte te ondergaan, gaat zij meer de strijd ermee aan. Ze biedt tegengas aan Clay, wat het verhaal – gelukkig – luchtiger maakt.

Bervoets stipt in het boek wel onderwerpen aan die ik erg herken en die ze in het boek raak weet op te schrijven.
Clay heeft veel last van vermoeidheid door zijn ziekte. In het begin van het boek gebruikt Bervoets een metafoor die ik zelf ook treffend vind om te gebruiken: ‘… je lichaam zich na een lange dag moet opladen, dat lijf van jou een krakkemikkig mobieltje in haar laatste werkzame weken’. ‘… ja, zo voelt opstaan tegenwoordig, alsof je jezelf uit het stopcontact trekt’.
Zoiets:

Verderop in het boek vertelt Marla aan Clay over haar diagnose, fibromyalgie, en hoe ze zich voelde toen ze die te horen kreeg. Ze zegt dat ze ‘even blij was, met de nadruk op even’. ‘Even maar, omdat er geen medicijnen voor haar aandoening zijn’. ‘Zolang men geen oorzaak kent, weet men ook geen oplossing’.
Dat moment van even blij zijn met je diagnose, dat er een naam is voor de klachten en pijn die je hebt, herken ik goed. Ook dat die blijdschap maar even duurt, want tegelijkertijd realiseer je je dat dit blijvend is, niet weg gaat, dat je ermee zult moeten leren leven zolang de artsen en onderzoekers geen oplossing weten te vinden. Dan stort je wereld in en ga je op zoek naar manieren om ermee om te gaan. En dat is de kern van het boek. Van het rijk der gezonden ben je in het rijk der zieken gekomen. Dat besef je niet direct en wil je ook niet. En hoe moet je omgeving, nog steeds in het rijk der gezonden, daarmee omgaan?
De vriendin van Clay kan er niet mee omgaan en verlaat hem. Dit gaat heel geleidelijk, waarbij Clay nog denkt dat het tijdelijk is. Maar de kloof tussen het rijk der zieken en rijk der gezonden blijkt tussen hen niet overbrugbaar.
Dat herken ik ook enigszins. In de jaren dat ik nu reuma heb, is tweemaal mijn relatie verbroken, niet persé daardoor overigens. Maar ik merk wel dat ik weer alleen, er beter mee om kan gaan. Misschien omdat ik geen rekening hoef te houden met iemand die in een ander rijk leeft? Ik de regels uit mijn eigen rijk kan toepassen zoals dat mij het beste past?
Wie zal het zeggen?

Het boek heeft me dus wel aan het denken gezet. Als je de schrijfstijl van Bervoets kan waarderen en tussen de deprimerende regels van hoofdpersoon Clay kan lezen, is het best een aardige kijk op het hebben van en omgaan met een chronische ziekte.